Hoe herken je een drank- drugs of gedragsverslaving?
Een verslaving kan je leven binnensluipen zonder dat je het zelf doorhebt. Of je nu zelf worstelt met verslavingsgedrag of iemand in je omgeving, het valt echt niet mee om zeker te weten wanneer je eigenlijk te maken hebt met een verslaving. In dit artikel bespreken we hoe je een verslaving herkent, welke signalen en kenmerken er bij verslavingsgedrag horen en wat je kunt doen als je denkt dat iemand hulp nodig heeft.
Verschillende soorten verslavingen
Om een verslaving te herkennen, is het belangrijk om eerst te begrijpen dat er meerdere verschillende soorten verslaving zijn. Als iemand het heeft over verslaving, denk je meestal eerst aan een middelenverslaving, zoals een alcoholverslaving of drugsverslaving zoals cocaïne. Maar er zijn veel meer soorten verslavingen die net zo schadelijk kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan gedragsverslavingen zoals een gokverslaving, gameverslaving, seksverslaving of zelfs verslaving aan social media.
Lees meer: wat is een verslaving?
Deze moderne vormen van (gedrags)verslaving kunnen net zo ingrijpend zijn als de meer traditionele, middelenverslavingen. Beide verslavingen hebben verschillende gezichten en kenmerken.
Kenmerken van verslaving: verslavingsgedrag
Verslavingsgedrag gaat vaak verder dan het gebruiken van een middel of deelnemen aan een bepaalde activiteit en niet meer zonder kunnen. Het wordt zichtbaar in het gedrag en de manier waarop iemand met zijn omgeving omgaat.
Gedragsveranderingen die je kunt opmerken
Mensen die worstelen met een verslaving vertonen vaak veranderingen in hun gedrag. Ze kunnen zich bijvoorbeeld terugtrekken uit sociale activiteiten of hobby’s die ze vroeger graag deden. Ook kunnen ze steeds meer tijd besteden aan hun verslaving, wat ten koste gaat van relaties, werk of school.
Liegen en verbergen
Een veelvoorkomend kenmerk van verslavingsgedrag is liegen over het gebruik of gedrag. Iemand met een verslaving zal vaak proberen te verbergen hoe vaak hij of zij bepaalde middelen gebruikt of deelneemt aan bepaalde activiteiten. Het liegen tegen familie en vrienden leidt vervolgens tot schuldgevoelens, wat de vicieuze cirkel van verslaving verder voedt.
Verslaving herkennen: symptomen en kenmerken
Het herkennen van een verslaving kan lastig zijn, vooral omdat de signalen in het begin subtiel zijn. Echter zijn er een aantal symptomen die vaak voorkomen bij mensen met een verslaving. Hierbij geldt wel dat niet alle symptomen altijd voorkomen bij elke verslaving en de exacte symptomen per verslaving kunnen verschillen.
Fysieke symptomen verslaving
Fysieke symptomen zijn de zichtbare symptomen die verslaafden ongemerkt laten zien. Deze zijn vaak afhankelijk van het type verslaving, zo kan je door alcohol trillerig worden en door het gebruik van bepaalde drugs, vergrootte pupillen krijgen.
Naast de middelspecifieke, fysieke symptomen, zijn er ook een aantal fysieke symptomen die regelmatig bij verschillende verslavingen voorkomen, zoals vermoeidheid, snel gewichtsverlies of -toename, slapeloosheid of juist overmatige slaap en verwaarlozing van persoonlijke hygiëne.
Emotionele en mentale symptomen (drugs)verslaving
Als je verslaafd bent, worstel je niet alleen met fysieke symptomen, maar ook vaak met emotionele en mentale problemen. Denk hierbij aan psychische problemen zoals depressieve gevoelens, angst of prikkelbaarheid.
Mensen met een verslaving ervaren een sterk verlangen naar een verslavend middel of een verslavende activiteit. Vaak zie je dat, zodra ze geen toegang hebben tot hun verslaving, zij zich emotioneel instabiel voelen en moeite hebben om hun emoties onder controle te houden. Hierdoor kun je last krijgen van bijvoorbeeld woedeaanvallen.
Hoe kun je een verslaving herkennen? Vijf kenmerken
Twijfel je of iemand in jouw omgeving last heeft van een verslaving? Aan de hand van deze vijf kenmerken kun je een verslaving herkennen:
- Hij of zij besteedt steeds meer tijd en energie aan het middel of de activiteit.
- Hij of zij verwaarloost belangrijke verantwoordelijkheden.
- Hij of zij liegt over (de frequentie van) gebruik.
- Hij of zij ervaart financiële problemen door de kosten van de verslaving.
- De pogingen om te stoppen mislukken steeds.
Cocaïne verslaving herkennen
Tegelijkertijd zullen er vaak financiële problemen ontstaan door de hoge kosten van de cocaïne. Mensen die regelmatig cocaïne gebruiken, hebben steeds grotere hoeveelheden nodig om hetzelfde effect te bereiken.
Wat te doen bij een vermoeden van verslaving?
Als je vermoedt dat iemand in je omgeving worstelt met een verslaving, kan dit een moeilijke en pijnlijke situatie zijn. Toch is het belangrijk om niet weg te kijken en actie te ondernemen. We nemen je mee in de stappen die je kunt ondernemen.
Ga het gesprek aan
Het kan eng zijn om een gesprek te beginnen over verslaving, vooral als je niet zeker weet hoe dat bij de ander zal vallen. Probeer het gesprek aan te gaan vanuit zorg en begrip, in plaats van beschuldiging. Blijf in het gesprek bij jouw eigen gevoel en maak gebruik van ‘ik’-uitspraken zoals “Ik maak me zorgen om je” in plaats van “Je doet altijd…”. Zo voorkom je dat iemand zich aangevallen voelt en zich verder terugtrekt.
Zoek hulp bij een organisatie als The Youturn
Heb je het gevoel dat iemand echt hulp nodig heeft, dan kun je hem of haar het best aanmoedigen om contact op te nemen met een professionele organisatie zoals The Youturn.
The Youturn biedt ondersteuning en hulp op maat voor mensen met een verslaving. Je kan altijd anoniem contact opnemen en het gesprek aangaan over de stappen die je kunt zetten naar herstel.
Het herkennen van een verslaving kan lastig zijn, vooral omdat de symptomen geleidelijk ontstaan. Door alert te zijn op gedragsveranderingen, fysieke en emotionele symptomen, en door het gesprek aan te gaan, kun je iemand helpen de eerste stap richting herstel te zetten.
En vergeet niet, je staat er niet alleen voor – professionele hulp is altijd beschikbaar. ‘